بازی برای کودکان مانند کلام برای بزرگسالان و ابزاری برای بیان احساسات، آرزوها و خودشکافی‌های کودکانه‌ی آن‌هاست. طی بازی، کودک اسباب‌بازی‌ها را به کنترل خود درمی‌آورد و با حضور و همراهی آن‌ها، برای ورود به زندگی واقعی آماده می‌شود.
کودک با اسباب‌بازی‌ها فقط بازی نمی‌کند، بلکه آن‌ها را تبدیل به موجودات جانداری می‌کند و با آن‌ها دوست می‌شود، مکالمه و مراوده می‌کند، درددلش را به آن‌ها می‌گوید، غصه‌هایش را با آن‌ها در میان می‌گذارد، نگرانی‌هایش را به دامان آن‌ها می‌ریزد و استرس‌هایش را کنار آن‌ها تخلیه می‌کند. پس این هم‌بازی‌های بی‌جان اما جادویی نیاز به دقت فراوان برای انتخاب و خریده شدن دارند.
ژان پیاژه، روان‌شناس سوییسی، معتقد است باید در گزینش اسباب‌بازی برای کودکان دقت فراوانی شود، چرا که اسباب‌بازی در شکل دادن تمایلات عاطفی و روانی آن‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند و چنان‌چه در انتخاب آن‌ها دقت کافی نشود، تمایلات کودک ناخواسته به گونه‌ای دیگر شکل می‌گیرد.
اگر پدر و مادر هستید، احتمالا از بدو تولد کودکتان تا به امروز، صدها تکه اسباب‌بازی برای او تهیه کرده‌اید. بعضی را خودتان و احتمالا بیشترش را به انتخاب و اصرار کودکتان خریده‌اید و این دغدغه همیشه همراهتان بوده که آیا این اسباب‌بازی برای رشد ذهنی کودکتان مناسب است یا نه؟
معرفی اسباب‌بازی برای کودکان از سن نوزادی تا دوازده سال
برای این‌که بتوانید اسباب‌بازی مفید و سازنده‌ای انتخاب کنید، در نظر گرفتن ویژگی‌های جسمی، عاطفی، اجتماعی و فکری کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا ناهم‌خوانی اسباب‌بازی با ویژگی‌های کودک می‌تواند او را دچار شکست‌های متعدد و در نهایت، احساس حقارت کند.
یک تا دوازده ماهگی
کودک تا یک سالگی با هر وسیله‌ای که در اختیارش باشد بازی می‌کند و آن‌ها را از چند جنبه بررسی قرار می‌کند؛ زبری، نرمی، طعم، صدا و امثال آن.
اسباب‌بازی‌های پیشنهادی برای کودکان یک تا دوازده ماهه
جغجغه، عروسک پارچه‌ای، حلقه‌های پلاستیکی، مکعب‌های چوبی، توپ‌های رنگی، بادکنک رنگی، کاسه‌های پلاستیکی رنگارنگ و انواع ظروف بزرگ و کوچک پلاستیکی و رنگی، قطعات درشت خانه‌سازی، مکعب‌های توخالی، اسباب‌بازی‌های صدادار (دایره زنگی و طبل)، اسباب‌بازی‌های کوکی، اشیای شناور برای آب بازی (ماهی و اردک پلاستیکی)، ماشین و حیوانی که بتوان آن را با نخ به دنبال خود کشید، وسایل معمولی خانه مثل بشقاب، قابلمه و قاشق.
یک تا دو سالگی
کودک این در سن بسیار فعال است و از دویدن، بالا رفتن از جایی و پرتاب کردن اشیا لذت می‌برد. بنابراین، فرصت‌ها و موقعیت‌هایی برای بازی‌های آزادانه و فعال در خانه و بیرون از خانه برای کودک فراهم کنید و او را به بازی‌های آزاد با توپ‌های کوچک تشویق کنید.
اسباب‌بازی‌های پیشنهادی برای کودکان یک تا دو ساله
توپ در اندازه‌ی متوسط و نرم، مکعب‌های درشت خانه‌سازی، قطعات توخالی، آینه، کتاب‌های تصویری ساده، اسباب‌بازی‌های چرخ‌دار، آب، سطل، انواع حیوانات، عروسک، قیچی و کاغذ، سه چرخه.
دو تا سه سالگی
در این سن، کودکان عاشق ساختن لگو هستند و بعضا از نقاشی ‌کردن لذت می‌برند. عروسک برای دختربچه‌ها و ماشین برای پسر بچه‎ها با ارزش‌ترین اسباب‌بازی است.
در این سن، بازی‌هایی برای کودک مهیا کنید که آن‌ها را از هم جدا کند، مانند مهره‌ها. البته، مهره‌ها باید به اندازه‌ی کافی بزرگ باشند تا بلعیده نشوند. هم‌چنین، فرصت‌هایی برای پر و خالی کردن پیمانه‌ها با شن، آب، برنج و حبوبات برای کودک فراهم شود. لوازمی مانند مداد‌شمعی، گچ، رنگ و کاغذ برای نقاشی و نوشتن آماده کنید.
اسباب‌بازی‌های پیشنهادی برای کودکان دو تا سه ساله
لوازم نقاشی (مداد شمعی، گچ، آب رنگ، قلم مو و مداد رنگی)، خمیربازی، گل رُس، توپ، سه چرخه، الاکلنگ، سرسره و تاب کوچک، انواع پازل با قطعات محدود، لگو، مکعب‌های چوبی رنگی، قطار، ماشین، عروسک و وسایل آن مثل تختخواب و لباس عروسک، تلفن اسباب‌بازی، کامیون، دومینو، تخته سیاه کوچک.
سه تا چهار سالگی
در این سن، کودک دوچرخه می‌راند، با مهارت دور می‌زند و می‌تواند روی یک پا لی‌لی کند. معمولا هم دخترها هم پسرها توپ بازی را دوست دارند. هم‌چنین، از بازی‌هایی که صبر و حوصله می‌خواهد، مثل پازل و مجموعه‌ی اسباب‌بازی‌های فکری و دقیق‌تر، لذت می‌برند. دختران در این سن می‌توانند عروسکشان را حمام کنند و در حالی که لالایی می‌گویند، آن را بخوابانند.
در چهار سالگی، بچه‌ها از بریدن قطعات کاغذ رنگی و چسباندن آن‌ها روی مقوا لذت می‌برند. سه چرخه، هواپیما، کشتی، اتومبیل و انواع عروسک‌ها و جعبه‌های بزرگ که کودک با آن‌ها کارهای بسیاری می‌تواند بکند، طناب و وسایل ورزشی اسباب‌بازی‌های مطلوب او هستند.
اسباب‌بازی‌های پیشنهادی برای کودکان سه تا چهار ساله
نردبان، وسایل نجاری (چکش و میخ)، وسایل آشپزی (ظرف‌های کوچک غذاخوری و آشپزی)، وسایل و اسباب‌بازی‌های حمل و نقل مثل واگن، گاری دستی، کامیون، تراکتور، جرثقیل، قایق، هواپیما، کشتی، اتومبیل، انواع عروسک، قطعات کاغذ رنگی، مکعب‌های چوبی، آهن‌ربا، تختخواب و خانه‌ی عروسک، حیوانات گوناگون، ماشین آتش‌نشانی، الاکلنگ، سرسره، تاب، سه‌چرخه، خمیر بازی، گل رُس، ماسه، دوچرخه، سه چرخه، انواع پازل، وسایل نقاشی مانند مداد شمعی، گچ و آب‌رنگ.
چهار تا پنج سالگی
کودکان در چهار تا پنج سالگی از کارهای پر‌تحرک لذت می‌برند و ‌بازی‌های پر سر و صدا را دوست دارند. مهارت‌های عضلانی بزرگ و کوچک کودک در این سن افزایش می‌یابد و او می‌تواند توازن بدن را به خوبی حفظ کند.
بهترین اسباب‌بازی برای کودک در این سن لگو یا بلوک‌هاست که با آن‌ها ساختمان بسازد. قیچی کردن کاغذ فعالیتی است که کودک در این دوره‌ی سنی نیز به آن علاقه نشان می‌دهد. به او چگونگی کار کردن با قیچی و کاغذها را یاد دهید، زیرا کودک از سوراخ کردن، بریدن و چین دادن کاغذ، به خصوص کاغذهای رنگی، لذت می‌برد.
سوراخ کردن کاغذ فعالیت دیگری است که در این سن کودکان را سرگرم می‌کند، بریدن عکس‌ها و چسباندن آن‌ها روی کاغذ، نقاشی کردن با مداد‌رنگی، آبرنگ و ماژیک مدت زیادی او را سرگرم می‌کند. در این دوره، کودک به انجام دادن کارهای دستی، به ویژه بریدن، دوختن و چسباندن علاقه دارد.
اسباب‌بازی‌های پیشنهادی برای کودکان چهار تا پنج ساله
وسایل ساده‌ی خیاطی، کوبلن، انواع پازل، کلاه ماموران آتش‌نشانی، کلاه افسر پلیس، لباس پرستار و پزشک، وسایل برش و چسباندن، لگو یا بلوک‌های ساختمان‌سازی، وسایل نقاشی، مهره‌های رج‌شونده، وسایل ساده‌ی نجاری، طناب، قطعه‌های چوبی و پلاستیکی برای خانه‌سازی، الاکلنگ، سرسره، تاب، نردبان، سه‌پایه و تخته‌سیاه، تلفن، ظرف‌های کوچک غذاخوری و آشپزی، وسایل باغبانی، آهن‌ربا، براده‌ی آهن.
پنج تا شش سالگی
کودکان در این سن معمولا معلومات خود را، که از تجارب شخصی یا داستان‌های نقل شده کسب شده است، به صورت ماهرانه‌ای در بازی‌ها به کار می‌گیرند. آن‌ها معمولا به بازی‌های نمایشی علاقه‌مندند و از انجام آن‌ها احساس لذت می‌کنند. در پنج تا شش سالگی، بیشتر اوقات سه‌چرخه یا دوچرخه‌سواری می‌کنند. یک در میان پریدن با یک پا، جست‌وخیز کردن، کنترل بیشتر بر حرکات ظریف بدن، شروع استفاده از وسایلی مانند مسواک، قیچی، اره، مداد، چکش و سوزن برای دوخت و ‌دوز مخصوص این سن است.
اسباب‌بازی‌های پیشنهادی برای کودکان پنج تا شش ساله
میز تحریر و صندلی، جعبه رنگ و وسایل نقاشی، وسایل باغبانی، فرفره، طناب برای طناب‌بازی، وسایل خیاطی، دوچرخه، توپ با راکت، قیچی و کاغذ، انواع عروسک (عروسک خیمه شب بازی)، گل رُس، خاک و شن.
هفت تا دوازده سالگی
کودکان در این سن میدان تصوراتشان گسترش می‌یابد، در بازی‌ها تمایلشان به اجرای نقش‌های مختلف و ترکیب آموخته‌ها و اعمال هدف‌دار شدت می‌یابد.
اسباب‌بازی‌های پیشنهادی برای کودکان هفت تا دوازده ساله
وسایل نمایش عروسکی، وسایل ساده‌ی تردستی، وسایل بافندگی، وسایل سبدبافی و حصیربافی، وسایل کامل نجاری، وسایل آزمایش‌های علمی، وسایل نقاشی، خیاطی، باغبانی، لوازم برش و چسباندن.

منبع: کودکت

Admin