اسباب‌بازی الگویی برای کودک محسوب می‌شود و از آن به عنوان وسیله کار یک کودک یاد می‌شود که با استفاده از آن، روش زندگی کردن را یاد می‌گیرد. صاحب‌نظران حوزه‌ی تربیت معتقدند بهترین وسیله برای شناخت و پی بردن به احساسات و تمایلات کودک، اسباب‌بازی است، زیرا از طریق آن کودک بسیاری از امیال درونی خود را آشکار می‌کند.
پرورش کودک و نوجوان یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های حکومت‌ها و جوامع است. کودکان به عنوان شکل‌دهندگان جامعه، بزرگ‌ترین نقش را در آینده‌ی کشور ایفا می‌کنند و به همین جهت چگونگی تربیت آن‌ها از کلیدی‌ترین مسائل یک جامعه می‌باشد. برای تربیت نسل آینده‌، دولت‌ها و جوامع از دو رکن آموزش و پرورش بهره می‌جویند. این دو رکن به شدت در هم تنیده‌اند و از ملزوماتی به هم وابسته استفاده می‌کنند. اسباب‌بازی اولین وسیله‌ی پرورشی است که کودک از ابتدای شکل‌گیری شخصیتش با آن مواجه می‌شود و اولین مفاهیم دنیای واقعی با کمک اسباب‌بازی به شکل پارادایم برای کودک درمی‌آید. اسباب‌بازی الگویی برای کودک محسوب می‌شود و از آن به عنوان وسیله‌ی کار یک کودک یاد می‌شود که با استفاده از آن، روش زندگی کردن را یاد می‌گیرد. صاحب‌نظران حوزه‌ی تربیت معتقدند بهترین وسیله برای شناخت و پی بردن به احساسات و تمایلات کودک، اسباب‌بازی است، زیرا از طریق آن کودک بسیاری از امیال درونی خود را آشکار می‌کند. معمولا کودک به اسباب‌بازی‌هایی نیاز دارد، که بتواند آن را حرکت دهد، دست‌کاری نماید و تغییراتی را در آن به وجود آورد. کودک از طریق بازی با وسایل گوناگون، چالاکی، مهارت و دقت لازم را به دست می‌آورد و هم‌چنین این احساس به او دست می‌دهد که می‌تواند بر قسمتی از محیط مسلط شود و آن را به مالکیت خود در آورد که بدین ترتیب مفهوم تملک در او تقویت می‌شود. اسباب‌بازی‌هایی که خودکار هستند و یا کار با آن‌ها به تلاش زیادی نیاز ندارد، از لحاظ تربیتی و پرورشی چندان مناسب حال کودک نیستند، چون مهارت‌ها و تجارب کافی و لازم را در او ایجاد نمی‌کند. کودکانی که هیچ اسباب‌بازی‌ای ندارند و امکانات آن‌ها برای بازی بسیار کم است، از لحاظ شناختی و حسی و حرکتی از هم‌سالان خود عقب‌ترند. بازی و اسباب‌بازی برای کودکان بسیار مهم می‌باشد. به طوری که آن ها بیشترین ساعات بیداری خود را به بازی و فعالیت می‌پردازند. کودکان زمان بازی را بسیار دوست داشته و این زمان را بر هر چیز دیگری مقدم می‌دارند. انتخاب اسباب‌بازی مناسب برای کودکان در هر سنی بسیار حائز اهمیت است. به طوری که بهترین و مناسب‌ترین اسباب‌بازی، اگر اسباب‌بازی‌های کودکان به دقت انتخاب شوند، موجب ارتقای کیفیت بازی و رشد کودک می‌گردند. نقش اسباب‌بازی‌ها، کارتون‌ها و سرگرمی‌های دوران کودکی در زندگی افراد بسیار پررنگ است. بررسی‌ها نشان داده است که شخصیت کودک با اسباب‌بازی‌ها و سرگرمی‌های دوران کودکی شکل می‌گیرد. امروز نقش مهم اسباب‌بازی‌ها در شکل‌گیری شخصیت و تاثیرپذیری کودکان غیرقابل انکار است و بازی کودک متاثر از وسایل و ابزاری است که در اختیارش قرار می‌گیرد. یک اسباب‌بازی می‌تواند حداکثر ۲۰۰ ساعت از وقت یک بچه را در زندگی پر کند. با فرض اینکه یک سال کارایی داشته باشد و بچه یک روز در میان روزی یک ساعت با آن بازی کند. از نظر اقتصاد اسباب‌بازی هم گفته شده است ارزش بازار اسباب‌بازی خاورمیانه ۱٫۵میلیارد دلار برآورد می‌شود که سالانه ۸/ ۱۱درصد رشد را تجربه می‌کند. این ارزش بازار همراه با سرانه‌ی خرید اسباب‌بازی (۲۴۳ دلار در ۲۰۰۱، ۳۲۷ دلار در ۲۰۰۸)، منطقه را به عنوان یک بازار مصرف بی‌نظیر برای شرکت‌های فعال در این صنعت درآورده است. رشد سرانه‌ی خرید اسباب‌بازی، این منطقه را بعد از آمریکای شمالی به بزرگ‌ترین بازار مصرف تبدیل کرده است. یک موسسه‌ی مطالعاتی به نام دفتر صادرات بین‌المللی گزارشی را در مورد واردات و صادرات اسباب بازی در جهان طی سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، آمریکا بزرگ‌ترین واردکننده‌ی اسباب‌بازی در جهان طی سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ شناخته شده است. این کشور ۱۷ درصد از واردات جهانی اسباب‌بازی طی دوره‌ی مذکور را به خود اختصاص داده است. پس از این کشور انگلیس در رتبه‌ی دوم قرار گرفته است. در میان ده واردکننده‌ی بزرگ اسباب‌بازی در دنیا دو کشور از خاورمیانه قرار دارند. ایران به عنوان سومین واردکننده‌ی بزرگ اسباب‌بازی در جهان و بزرگ‌ترین واردکننده‌ی این محصول در خاورمیانه شناخته شده است. ایران در مجموع ۱۱درصد از کل واردات جهانی اسباب‌بازی طی سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ را به خود اختصاص داده است (۲۱ اسفند ۱۳۸۶) با آزادسازی واردات اسباب‌بازی به کشور، سالانه حدود ۱۳میلیون دلار اسباب‌بازی وارد کشور می‌شود. اسباب‌بازی‌های ایرانی تنها سه تا پنج درصد بازار ایران را در اختیار دارند. میانگین سرانه‌ی اسباب‌بازی در جهان ۳۴ دلار است و این میزان در ایران به حدود ۳ دلار می‌رسد و در سال ۱۳۹۲، حدود ۲۰۰ واحد صنفی تولید اسباب‌بازی در کشور وجود دارد و در بخش توزیع اسباب‌بازی نیز حدود ۴هزار واحد فعال هستند. گفته می‌شود نیاز ایران به اسباب‌بازی، سالانه ۱۰۰میلیون دلار است که قاچاق، حدود ۵۰درصد این نیاز را تامین می‌کند.
بررسی وضعیت تولید اسباب‌بازی در ایران و برخی از کشورهای جهان
بر اساس نتایج پژوهش رفیق مرند و همکاران(۱۳۷۵) با عنوان «بررسی وضعیت تولید اسباب‌بازی در ایران و برخی از کشورهای جهان» استقبال مردم ایران از اسبا‌ب‌بازی‌‌های عروسکی و ماشین‌ها و سپس اسباب‌بازی‌های فکری بیش از طبقات دیگر اسباب‌بازی ارزیابی شده است.
بلیکمور و سنترز (۲۰۰۵) اسباب‌بازی‌ها را در پنج طبقه‌ی جنسیتی دسته‌بندی کردند: کاملا پسرانه، قدری پسرانه، خنثی، قدری دخترانه و کاملا دخترانه. آن‌ها در تحقیقی که با عنوان «ویژگی‌های اسباب‌بازی‌های پسران و دختران» انجام دادند، دریافتند که اسباب‌بازی‌های دخترانه دارای ویژگی جذابیت ظاهری، مهربانی و خانه‌داری است، در حالی که اسباب‌بازی‌های پسران با خشونت، رقابت، هیجان و گاهی خطرپذیری پیوسته است. اسباب‌بازی‌های آموزشی که مهارت‌های بدنی، ادراکی، هنری و سایر مهارت‌ها را پرورش می‌دهند، غالبا خنثی یا قدری پسرانه تشخیص داده شدند. هم‌چنین این تحقیق به این نتیجه رسید که اسباب‌بازی‌های کاملا وابسته به جنسیت، نسبت به اسباب‌بازی خنثی یا قدری وابسته به جنسیت، کمتر مورد توسعه و بهبود قرار می‌گیرند.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه

Admin