هر کسی خاطره‌ای از اسباب‌بازی محبوبش دارد. ممکن است این خاطره ساختن ستون با لگو باشد یا درست کردن قطار، یک عروسک یا یک سرویس وسایل چای‌خوری، هر چند بازی با یک وسیله به این معنا نیست که بچه‌ها ساختمان‌ساز، راننده قطار، خانه دار یا صاحب کافه شده باشند. اما آیا واقعا اسباب‌بازی‌هایی که کودکان با آن بازی می‌کنند، در انتخاب کارشان تاثیر می‌گذارند؟ برخی کارشناسان عقیده دارند که اسباب‌بازی کودکان این تاثیرگذاری را دارند. آن‌ها می‌گویند: «انواع اسباب‌بازی‌های مختلف پیام‌های متفاوتی در مورد این‌که انجام چه کارهایی برای دختران و پسران مناسب است، به آن‌ها می‌دهد و اسباب‌بازی‌های محتوای آموزشی متفاوتی دارند. هر دوی این مشخصه‌ها مهم هستند و بر تحصیل و انتخاب شغل کودکان در آینده تاثیر خواهند داشت. »

اسباب‌بازی و شغل آینده کودک از دیدگاه خانم فرانسیس
خانم فرانسیس در یک تحقیق به پسران اسباب‌بازی‌هایی داد با ترکیبی از فعالیت، ساخت‌وساز و ماشین‌آلات و به دختران عروسک و ابزارهایی داد که آن‌ها را تشویق به آرایشگری می‌کرد. پیامی که به نظر می‌رسید، پسران از تقسیم این اسباب‌بازی‌ها گرفتند، این بود که آن‌ها باید چیزهایی بسازند و مشکلات را حل کنند و پیامی که دختران گرفتند این بود که باید مراقب بقیه باشند و مسئولیت تغذیه و پرورش را به عهده بگیرند. او توضیح داد: «اسباب‌بازی پسرها بیشتر آموزنده است و دارای اجزایی است که اطلاع و آموزش بیشتری به پسرها می‌دهد، با دستورات تکنیکی و اجزایی که باید در هم جا بیفتند. در حالی که اسباب‌بازی‌های دختران بیشتر خلاقیت و قوه تخیل آن‌ها را پرورش می‌دهد.» تحقیقات نشان می‌دهد که بیش از شصت درصد بزرگسالانی که در مشاغلی از جمله طراحی و معماری فعالیت می‌کنند، خانه‌سازی با لگوها از بازی‌های مورد علاقه‌شان بوده است. بیش از شصت‌وشش درصد کسانی که در مشاغل مرتبط با ریاضیات مثل بانکداری یا حسابداری کار می‌کنند، پازل اسباب‌بازی مورد علاقه دوران کودکی‌شان بوده است.

اسباب‌بازی و شغل آینده کودک از دیدگاه خانم مک آلیستر
خانم مک آلیستر مشاور خانواده و روان‌شناس می‌گوید چیزهای خیلی بیشتری از اسباب‌بازی‌ها در آینده و تعیین شغل کودکان تاثیر می‌گذارند. این تا حدی سطحی‌نگری است که بگوییم به دختران ماشین و کامیون بدهیم تا با آن بازی کنند و آن‌ها قرار است مهندس شوند. واقعا شواهد واقعی برای اثبات چنین چیزی وجود ندارد و انتخاب شغل تا زمانی که برای یک فرد اتفاق می‌افتد از تجربه کودکی او فاصله زیادی دارد. محققان عقیده دارند باید کودکان را تشویق کرد که کشف کنند، بپرسند، درگیر شوند و با هم کار کنند و همه این‌ها تاثیر بیشتری بر آینده‌شان خواهد گذاشت. دکتر آماندا گامر روان‌شناس کودک می‌گوید باید مطمئن شد که کودکان به یک برنامه بازی خوب و سالم دسترسی داشته باشند. «نقش بازی برای کودکان این است که تا جایی که می‌توانیم یک دامنه‌ی وسیع از تجربه‌ها را در اختیار کودکانمان بگذاریم. مشکل این است که پدر و مادرها معمولا آسان‌ترین گزینه‌ها را انتخاب می‌کنند ولی آن‌ها باید در اسباب‌بازی به دنبال چیزهایی باشند که توانایی و خلاقیت کودک را افزایش می‌دهد. باید در انتخاب اسباب‌بازی‌ها سعی شود آن کلیشه‌های رایج هم شکسته شوند. مثلا خیلی از پدر و مادرها به پسرانشان اجازه نمی‌دهند که عروسک داشته باشند. مغازه‌ها هم لازم نیست همه‌ی صورتی‌ها و آبی‌ها را برای همیشه کنار بگذارند ولی باید یک سیاست میانه انتخاب کنند.» خانم گامر می‌گوید هیچ کودکی با بازی با لگوها ساختمان‌سازی یاد نمی‌گیرد ولی ممکن است یاد بگیرد چطور آن‌ها را روی هم قرار بدهد تا ستون‌ها و بدنه محکمی بسازد. بیشتر بحث اعتماد به نفس و آشنایی است تا مهارت‌اندوزی.

انتخاب نوع اسباب‌بازی کودکان
به طور کلی انتخاب نوع اسباب‌بازی اهمیت زیادی دارد اما پویا بودن محیط زندگی کودک، تنوع و ایمنی در زندگی او اهمیت بیشتری دارد به این شکل که هر چه تنوع رنگی اشیا اطراف کودک و تنوع اصوات بیشتر باشد، حواس بیشتری از کودک تحریک می‌شود. رنگ‌ها، بینایی و اصوات، قدرت شنوایی کودک را تحریک می‌کنند و هرچه دریافت کودک از محیط بیشتر باشد و استمرار داشته باشد، بر رشد شناختی و هوشی او تاثیر بیشتری خواهد گذاشت. درست است که بخش اصلی رشد هوش و توانایی کودکان ژنتیکی است، اما محیط نیز می‌تواند باعث تقویت استعدادهای ژنتیکی کودک شود، بنابراین لازم است اسباب‌بازی کودکان از نوعی باشد که آسیبی به کودک نزند. هر چه سن کودکان کمتر است اسباب‌بازی کودکان باید نرم‌تر و هر چه سن او بیشتر می‌شود اسباب‌بازی کودکان می‌تواند جنس سخت‌تری داشته باشد. از نظر جنسیت نیز معمولا کودکان به صورت ژنتیکی به اسباب‌بازی متناسب با جنس خود گرایش دارند اما اگر کودکی گرایش به بازی‌های مخصوص جنس مخالف داشت، این مسئله نباید از سوی والدین تقویت شود. به عنوان مثال اگر دختری به اسباب‌بازی‌های پسرانه گرایش داشت، تقویت این عمل او از سوی والدین در شکل‌گیری هویت او در بزرگسالی تاثیر می‌گذارد اما چنان‌چه والدین این عمل فرزند خود را تقویت نکنند، قدرت بازسازی مغز کودک به حالت مطلوب خود بازخواهد گشت. از آن‌جا که بازی یکی از ابزارهای رشد مهارت‌های حسی، حرکتی، هیجانی، شناختی و اجتماعی کودکان و انسان‌هاست، در نتیجه تنوع در آن باعث پیشرفت کودک در این مهارت‌ها می‌شود و در این خصوص آن‌چه که مهم است بازی کودکان با یکدیگر است تا بازی با اشیا.

منبع: مجله مطب

Admin