نخستین ویژگی هر اسباب‌بازی برانگیختن حس کنجکاوی کودک است؛ به عقیده‌ی روان‌شناسان اسباب‌بازی خوب نه تنها نباید برای او یادآور بازی خاص بوده و تکراری به نظر برسد، بلکه باید حس کنجکاوی او را برانگیزد. این ویژگی به طور شاخص باید جدا از هر خصوصیت دیگری مدنظر قرار گرفته و اسباب‌بازی با این ویژگی برای کودک انتخاب شود. از سوی دیگر هر یک از قطعاتی که با قرار گرفتن در کنار یک‌دیگر شی واحدی را می‌سازند؛ باید به تنهایی حس کنجکاوی کودک را برانگیزد. به‌طور مثال قطعات مختلف یک ماشین مانند چرخ‌ها، فرمان و… هر یک باید ذهن کودک را به سوی بررسی و سپس نحوه‌ی اتصال آن با بخش‌های دیگر متوجه کند. به این ترتیب کودک با کاربرد بسیاری از قطعات و اشیا نیز آشنا می‌شود. اسباب‌بازی‌هایی که هر بار بتوان شی جدیدی را با آن ساخت – مانند انواع لگو – بهترین گزینه هستند. خرید انواع عروسک، شخصیت‌های کارتونی و… که کودک با داستان آن‌ها از طریق تلویزیون یا فیلم آشنا است، نیز مناسب است. چون حس کنجکاوی کودک را برای خلق داستانی جدید تحریک می‌کند؛ حتی خرید کتاب‌های نقاشی یا کتاب‌هایی که با استفاده از برچسب (عکس برگردان) شخصیت‌ها را می‌توان مشخص کرد: گزینه‌ی خوبی است؛ چرا که کودک سعی می‌کند تا با مراجعه به اندوخته‌ی ذهنی خود نکاتی را یادآوری کند. بازی‌های سازه‌ای- بازی‌هایی که کودک با اتصال قطعات به یک‌دیگر سازه یا ساختار واحدی را می‌سازد، مانند انواع لگو به‌شدت بر روی ذهن کودک تاثیر مثبت داشته و به خوبی ذهن او را به سوی شناسایی و ساخت تازه‌ها سوق می‌دهد. یکی از نکات مورد توجه درباره‌ی این بازی‌ها؛ فعالیت آزادانه‌ی ذهن کودک و امکان ساخت وسایل جدید در هر بار بازی با این قطعات است. روان‌شناسان معتقدند این قبیل بازی‌ها نه تنها برای کودکان خلاق وسایل بازی بسیار مناسبی است؛ بلکه برای فعالیت کودکانی که ذهن چندان پویا و خلاقی نیز ندارند، توصیه می‌شود. چراکه ذهن این کودکان را نیز برای فعالیت تحریک می‌کند. اسباب‌بازی باید پرسش‌های زیادی را در ذهن کودک ایجاد کند. نوبودن وغیرتکراری بودن اسباب‌بازی شاخص‌ترین مشخصه‌ای است که می‌تواند ذهن کودک را به پرسیدن و جستجو وادار کند. این نو بودن به معنی خرید دایمی اسباب‌بازی نیست بلکه به این معنی است که کودک بتواند بارها و بارها بازی جدیدی را با اسباب‌بازی‌اش تجربه کند. حتی عروسک نیز باید از کیفیتی برخوردار باشد که کودک با هر بار دیدن این وسیله، به سوی بازی با آن جذب شود. در برخی موارد کودک با تکرار بازی با وسیله‌ای از آن هم دلزده می‌شود؛ برای جلوگیری از این حالت می‌توان با پنهان کردن موقتی اسباب‌بازی و ارایه‌ی مجدد آن به کودک حس کنجکاوی، اشتیاق و پرسش‌گری کودک را تحریک کرد. بازی و اسباب‌بازی باید پاسخ‌گوی حس خلاقیت کودک باشد؛ حس خلاقیت، حسی است که در همه‌ی کودکان با شدت و ضعف مختلف وجود دارد، بنابراین کافی است این حس در کودک بیدار شود. نقاشی، بازی با لگو، بازی با اسباب‌بازی‌های فکری، کاردستی و… به خوبی حس خلاقیت کودک را سیراب می‌کند. خط مشی بازی کودک را باید با ظرافت تعیین و هدایت کرد؛ پژوهش‌گران به والدین توصیه می‌کنند بدون آن‌که مستقیما کودک را به نقاشی کردن و یا بازی خاصی سوق دهند، بازی با اسباب‌بازی یا وسیله‌ای خاص را خود شروع کنند. مثلا برای جلب‌نظر او با مدادرنگی شروع به نقاشی کنید، به این ترتیب کودک بدون توضیح، کار شما را تکرار خواهد کرد و با تکرار به شیوه‌ای صحیح او را به سمتی که خواسته‌اید، هدایت کرده‌اید. مدادرنگی، ماژیک و آب‌رنگ، پازل مناسب سن کودک، بازی‌های فکری و … و کار کردن والدین با این وسایل کودک را به بازی این وسایل متوجه می‌کند. بازی باید مهارتی را به کودک بیاموزد، کودک با بازی باید مهارتی به مهارت‌هایش افزوده شود. این مهارت می‌تواند مهارت خواندن، نوشتن، صحبت کردن در جمع، برقراری ارتباط با دیگران، نقاشی ، ساخت سازه‌های جدید، ارتقای حس مسئولیت‌پذیری و… باشد.

منبع: بیتوته

Admin