به منظور احصای قدرت خرید خانواده‌ها، میزان خرید اسباب‌بازی در طول سال از آن‌ها پرسیده شده و بیش از ۶۰ درصد مشارکت‌کنندگان اظهار کرده‌اند که کم‌تر از ۲۵۰هزار تومان در سال اسباب‌بازی می‌خرند. پنج درصد خانواده‌ها تقریبا هیچ هزینه‌ای بابت خرید اسباب‌بازی در طول سال برای فرزند خود پرداخت نمی‌کنند و یک درصد هم بیش از دو میلیون تومان خرید اسباب‌بازی در طول سال را اظهار کرده‌اند.

براساس این نتایج، میزان خرید (مصرف) سالیانه‌ی اسباب‌بازی برای هر فرزند ۱۸ سال و زیر ۱۸ سال به طور متوسط ۲۸۷ هزار تومان می‌باشد.

برآورد اندازه‌ی بازار اسباب‌بازی
میانگین خرید سالیانه‌ی اسباب‌بازی برای فرزندان زیر ۱۸ سال براساس نتایج پیمایش در جدول زیر برآورد شده است.

با توجه به جدول فوق، میانگین خرید اسباب‌بازی برای افراد دارای سن حداکثر ۱۸سال، در کشور تقریبا معادل ۲۸۷ هزار تومان می‌باشد. جهت بررسی اندازه بازار اسباب‌بازی برای افراد زیر ۱۸ سال کشور نیاز به آمار جمعیت این افراد می‌باشد که مبتنی بر آمار سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ می‌باشد.

با احتساب جمعیت نزدیک به ۲۴ میلیون نفری افراد زیر ۱۸ سال بر اساس نتایج سرشماری سال ۹۵، اندازه‌ی بازار مصرف اسباب‌بازی ایران رقمی نزدیک به ۷ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که با توجه به روند رو به رشد نرخ باروری، شیب مصرف در سال‌های آتی مثبت خواهد بود.

میزان خرید به تفکیک جنسیت
بر اساس داده‌های پیمایش، میزان خرید اسباب‌بازی برای پسرها به طور متوسط در حدود ۳۰۳ هزار تومان در سال بوده است. این رقم برای دخترها حدود ۲۸۲ هزار تومان برآورد شده است. برآوردهای آمار استنباطی نیز نشان دادند که این اختلاف معنادار بوده و می‌توان گفت هزینه‌ی خرید اسباب‌بازی برای پسران بیشتر از دختران بوده است. بیشترین میزان خرید برای پسرها در طبقه‌ی ۱۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان و برای دخترها در طبقه‌ی صفر تا ۱۰۰ هزار تومان بوده است. از این مشاهده می‌توان استنباط نمود که  یا خرید برای پسرها بیشتر است یا این‌که عمده‌ی اسباب‌بازی‌های پسرانه‌ی موجود در بازار به طور متوسط گران‌تر از اسباب‌بازی‌های عمده‌ی دخترانه باشند.

میزان خرید به تفکیک سن
پراکندگی سنی فرزندان در میان گروه‌های مختلف مصرف اسباب‌بازی کمابیش مشابه با پراکندگی کلی سنی نمونه‌ی مورد مطالعه بوده است. در بازه‌های سنی زیر چهارسال و نیز بین ۱۲ تا ۱۸ سال، سهم خرید بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان بیشتر از بقیه‌ی بازه‌ها بوده است. از آن‌جایی که بازه‌ی سنی اول دربرگیرنده‌ی نوزدان نیز هست، می‌توان نتیجه گرفت که این میزان از هزینه‌کرد بیشتر مربوط به خرید ملزومات نوزادی (مثلا سیسمونی) بوده باشد. بازار محصولات نوزادی که به بازار «مادر و کودک» معروف است، خود بازار منحصر به فردی است که اسباب‌بازی بخشی از آن را تشکیل می‌دهد. هم‌چنین اسباب‌بازی‌های دوره‌های بالاتر سنی کمابیش گران‌تر از سایر دوره‌ها هستند.

میزان خرید به تفکیک درآمد
همان‌گونه که از نمودار شکل زیر برمی‌آید، با افزایش قدرت خرید خانواده‌ها پراکندگی‌های آن‌ها از لحاظ میزان خرید اسباب‌بازی بیشتر می‌شود و در واقع درصد بیشتری از خانواده‌ها گرایش به افزایش میزان خرید پیدا می‌کنند. این روند نشان‌دهنده‌ی کشش درآمدی نسبتا بالای تقاضای اسباب‌بازی است. بدین معنی که با کاهش قدرت خرید خانواده، اسباب‌بازی یکی از اقلامی است که در سبد مصرفی خانواده‌ها در اولویت حذف قرار می‌گیرد. اگر این محصول را به عنوان یک کالای فرهنگی شکل‌دهنده‌ی شخصیت فرزندان بدانیم، که ادعای کارشناسان موید این خصوصیت است، پرداختن به مقوله‌ی قیمت یکی از عناصری است که در توسعه‌ی این صنعت باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.

میزان خرید اسباب‌بازی به تفکیک شغل پدران
در خانواده‌هایی که سالیانه هیچ اسباب‌بازی برای فرزند خود خریداری نمی‌کنند، ۳۶ درصد پدران آن‌ها دارای شغل آزاد، ۳۳ درصد کارگر، ۱۶ درصد کارمند و ۱ درصد نظامی هستند. از بین افرادی که بیش از دو میلیون تومان اسباب‌بازی در سال برای فرزند خود خریداری می‌کنند، ۴۴ درصد پدران دارای شغل کارمند و ۲۸ درصد آن‌ها دارای پدرانی با شغل آزاد هستند.

میزان خرید اسباب‌بازی به تفکیک شغل مادران
با توجه به این‌که شغل اغلب مادران مشارکت‌کننده در تحقیق حاضر خانه‌دار می‌باشد، لذا در نمودار زیر در همه طبقات درآمدی اکثر مادران دارای شغل خانه‌دار می‌باشند، هم‌چنین فرزندانی که شغل مادر آن‌ها آزاد می‌باشد.

از کتاب «کودک ایرانی و اسباب‌بازی؛ تحلیلی بر رفتار مصرف کننده»
به‌سفارش: شورای نظارت بر ساخت، طراحی، واردات و توزیع اسباب‌بازی
تهیه و تدوین: گروه پژوهشی اقتصاد فرهنگ
نویسندگان: سجاد خانی، محمدمهدی ایزدخواه، محمد اسدی

Admin