کودک اوتیسم و اسباببازیهای کاربردی (بخش اول)
جذب کودکان مبتلا به اوتیسم در بازی میتواند بسیار سختتر از کودکان غیراوتیسم باشد. علاوه براین، بازی باید هم برای کودک لذتبخش باشد و هم به توسعه ویژگیهای شخصیتی خاص کودک اوتیستیک و تغییر مکانیسمهای مقابلهای او کمک کند.
بازیهای عملکردی
به دنبال اسباببازیهایی باشید که حواس کودکتان را را تحریک میکنند. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم دارای چالشهای حسی، بهویژه مقاومت در برابر لمس شدن هستند. اسباببازیها میتوانند راهی عالی برای معرفی احساسات لمسی در یک فضای غیرتهدیدکننده باشند که کودک در برابر آنها احساس کنترل کامل دارد.
اسباببازی مناسب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
کتابهایی که پارچه، فویل، نخ و غیره به آنها متصل شده است – شما حتی میتوانید خودتان این اسباببازی را درست کنید.
بلوکهای دارای علامت یا اعداد برجسته (این نیز نیاز به سفارش برای ساخت دارد)
اسباببازیهایی با خزهها، عناصر برجسته و رگهها و غیره.
اسباببازیهایی که تولید صدا میکنند.
کتابهایی با روکشهای سخت پلاستیکی که به کودک اجازه میدهد تا روکش را با دست جدا کند و هر آنچه را که میخواهد به خوبی لمس کند.
اسباببازیهایی را انتخاب کنید که به توسعهی تعاملات اجتماعی کمک میکنند
آموزش همکاری به همهی کودکان از طریق اسباببازیها یک رویه مهم رشدی است. برای کودکان مبتلا به اوتیسم، اسباببازیهای تقویتکنندهی تعاملات اجتماعی به منظور کمک به توسعه مکانیزمهای مقابلهای موثر برای برقراری ارتباط با جهان، پراهمیتتر نیز میباشد. برای تقویت تعاملات اجتماعی کودک اوتیسم، “بازیهای تختهای” گزینهای بسیار عالی هستند، مخصوصا زمانی که تمامی اعضای خانواده با هم بازی میکنند. در این بازیها آموزشهای مربوط به رعایت نوبت به خوبی انجام میشود که اگر چه موضوع سادهای است اما کودکان اوتیسم نیاز به آموزشهای عملی بیشتری برای یادگیری صحیح آن دارند. میتوان گفت عصارهی ناامیدی در مورد یادگیری مهارتهای اجتماعی برای کودکان اوتیسم زیادتر از کودکان عادی است. این در حالی است که در صورت شروع به موقع آموزشها، کودک اوتیستیک نیز میتواند از طریق بازی، مهارتهای لازم را بیاموزد و رفتارهای اجتماعی خوبی را از خود بروز دهد.
اسباببازیهایی را انتخاب کنید که به توسعهی مهارتهای حرکتی کمک میکنند
همهی کودکان نیاز به توسعهی مهارتهای حرکتی دارند، اما کودکان مبتلا به اوتیسم به احتمال زیاد در این زمینه مقاومت زیادی خواهند داشت. کودک اوتیسم تمایل دارد در گوشهای بنشیند و به به بازیهایی با رویهای تکراری بپردازد. بنابراین درگیر کردن او در بازیهای حرکتی تا حدودی دشوار و البته ضروری است. نقاشی انتخاب خوبی برای تقوست مهارتهای حرکتی است. همچنین بازیهایی که در آنها از انگشتنگاری استفاده میشود، میتواند به بهبود مسائل حسی کودک اوتیسم کمک کند. اگر چه ایجاد و حفظ تعادل برای کودک مبتلا به اتیسم تا حد زیادی دشوار است، اما هرگز ناامید نشوید. با صبر و حوصلهی فراوان و تشویق کوچکترین تلاشهای کودک، ممکن است او بتواند تعادل دوچرخه و یا سهچرخهای را حفظ کند و مهارتهای حرکتیاش را شدیدا گسترش دهد. استفاده از ترامپولین هم گزینهای عالی برای رشد مهارتهای حرکتی است اما لازم است از ایمنی و همیشه در دسترس بودن آن مطمن شوید. بپربپرهای کودک در تشک ترامپولین میتواند علاوه بر ایجاد شور و هیجان، به بهبود تعادل و رشد مهارتهای حرکتی کودکتان کمک ویژهای کند.
اسباببازیهایی را انتخاب کنید که بر مهارتهای سازماندهی تاکید میکنند
بازیهای عملکردی که تاکنون نام برده شد، نه تنها به کودک کمک میکند تا با ضعفهای خود دست و پنجه نرم کند و آنها را رشد دهد بلکه او را را تشویق میکند تا بر نقاط قوت خود نیز تاکید کند. بچههای اوتیستیک اغلب در ایجاد و درک سیستمها مهارت دارند.
شما میتوانید این را با خرید اسباببازیهایی که آنها را قادر به طراحی اتومبیلها، ساخت شهرهای زیبا برای عروسکهای خود و ایجاد مهارتهای بصری خود میکنند، تشویق کنید. با استفاده از این مدل اسباببازیهای طراحیکننده، ممکن است باعث شوید آنها به مهارتهای اساسی خود در طراحی، سازماندهی و ادراک بصری پی ببرند و به سمت متخصص شدن در مشاغل نیازمند این مهارتها حرکت کنند. بنابراین به دنبال بازیهایی مانند موارد زیر باشید:
بلوکهای ساختمان
اسباببازیهایی که میتوانند از راههای مختلف از هم جدا شوند و دوباره ساخته شوند
پازل و بازیهای مغزی
خانههای کالج یا اسباببازیهایی برای سازماندهی
دکمهها و مهرهها (با در نظر گرفتن خطرات خفگی)
باتوجه به سطح مهارت فرزندتان، اسباببازی انتخاب کنید
به طور کلی اسباببازیهای پیچیدهای برای کودکان کم سنوسالتر یا افرادی که دارای اختلالات حسی یا فکری هستند مفید میباشند. بازیهایی مانند باز و بسته کردن و استفاده از اسباببازیها نمونهای از بازیهای مفید برای این گروه کودکان هستند.
اما برای کودکان با مهارتهای قویتر، لازم است به دنبال اسباببازیهایی باشید که در آنها ساخت، ایجاد، کشف و یا اتصال مورد توجه قرار گرفته است.
از بازی عملکردی نترسید
گاهیاوقات، خوب است که اجازه دهید کودک شما به سادگی از یک خط اسباببازی (بازی کردن با اسباببازیهای مختلفی که دارد) لذت ببرد. به یاد داشته باشید که هیچ بازی درست و غلطی وجود ندارد. مهمترین نکته آن است که کودکتان در زمان بازی، لذت ببرد. لازم است بپذیرید که ممکن است نوع رفتارهای یک کودک اوتیستیک با سایر کودکان عادی تا حدودی متفاوت باشد.
بنابراین اجازه دهید کودکتان خودش باشد و از این باور که ” کودک من نیز باید مثل بقیه رفتار و بازی کند” به شدت دوری کنید.
مهمترین نکته درانتخاب اسباببازی برای کودکان طیف اوتیسم، اسباببازیهای دربرگیرندهی چالشهای حسی، حرکتی، مهارتهای عملکردی و سازماندهی هستند. بنابراین میتوانید با استفاده از خلاقیت خودتان، ازهرچیزی که در برگیرندهی مولفههای ذکر شده است، به عنوان اسباببازی استفاده کنید.
منبع: کودک نوجوان