آیا اسباب‌بازی‌ها می‌توانند آموزشی باشند؟
- اسباب‌بازی تیتر یک
میترا امجدی- 0
- 1 دقیقه خوانده شده
اغلب تولیدکنندگان اسباب‌بازی می‌گویند که اسباب‌بازی‌هایشان آموزشی‌ست، اما این گفته تا چه اندازه می‌تواند واقعیت داشته باشد؟
کودکان قرن بیست‌ویکم کمی متفاوت‌تر و پیچیده‌تر از کودکان قرن‌های دیگر هستند، منتها آن‌چه که بین همه‌ی آن‌ها مشترک و ثابت مانده، این است که همه‌ی کودکان عاشق بازی کردن هستند و بازی به عنوان موثرترین روش برای یادگیری‌شان درنظر گرفته می‌شود. در بازی‌های نمایشی، کودکان خردسال همیشه در حال تخیل، خلاقیت، ایجاد مشکل و حل آن در زمینه‌هایی هستند که برای آن‌ها معنادار و جذاب باشد. ضمن این‌که کودکان در این بازی‌ها، در مورد جهان و ایده‌هایی که جهان را شکل داده، یاد می‌گیرند.
با وجود این‌که بازی‌های آزاد مثل بازی‌های نمایشی همیشه به عنوان یکی از اجزای اصلی برنامه‌های با کیفیت در دوران کودکی شناخته شده، اما باز هم والدین دوست دارند تا این برنامه‌ها را با کمک گرفتن از ابزار مناسب مثل اسباب‌بازی‌های آموزشی اجرا کنند. آن‌ها اغلب در مورد لذت بردن کودکشان از بازی با جعبه‌ای پر از اسباب‌بازی به جای خود پروسه‌ی بازی بدون اسباب‌بازی، آگاهند.
چگونه بفهمیم که کدام اسباب‌بازی‌ها آموزشی هستند؟
آیا ادعاهای مبنی بر آموزشی بودن اسباب بازی‌ها واقعا درست است؟
بروشورها و وب‌سایت‌های مرتبط با اسباب‌بازی‌ها به والدین کمک می‌کنند که: «توانایی‌های تقویت حافظه توسط اسباب‌بازی‌ها و مهارت بر یادگیری کودکان برای ذهن در حال رشدشان» را بررسی کنند و آن‌ها را در مورد روند خلاقیت در آن اسباب‌بازی مطمئن کنند. هیچ مدرک معتبری برای این ادعاها ارائه نشده و در حقیقت، اسباب‌بازی‌ها هم گران و هم محدودند، مگر این‌که خود والدین با مهارت‌ها و مفاهیم مرتبط با آن اسباب‌بازی تعامل کرده و مهارت جدیدی را با استفاده از آن، به کودک خود آموزش دهند.
ادعایی وجود دارد که در آن اسباب‌بازی وسیله‌ای برای تخیل بچه‌هاست که از آن برای ساعتی لذت برده و سرگرم شوند.
اسباب‌بازی‌هایی که برای والدین توسط مجله‌ها و رسانه‌ها به عنوان بهترین اسباب‌بازی‌های آموزشی به منظور «تقویت حافظه، مهارت‌سازی و رشد ذهن» نوزادان و کودکان نوپا تبلیغ شده است، به تنهایی نمی‌تواند برای یادگیری کودک کافی باشد.
آموزش زمانی معنا پیدا می‌کند که والدین با کودکشان در تعامل باشند، با آن‌ها بازی کنند، در بازی کردن با آن‌ها سوال و جواب کنند و اسباب‌بازی را وارد بخشی از زندگی روزمره‌ی کودک کنند تا کودک بتواند از طریق آن اسباب‌بازی با زندگی واقعی آشنا شده و مهارت‌های لازم را کسب کند.
سالانه جوایز زیادی به طراحی بهترین اسباب‌بازی در دنیا تعلق می‌گیرد. برای دادن این جوایز به این نکته توجه می‌کنند که بهترین اسباب‌بازی، اسباب‌بازی‌ای است که از طریق بازی به کودکان در تقویت مهارت‌ها و دانش‌شان کمک کند. به کودکان در توسعه دادن مهارت‌های مکانی و حرکتی‌شان کمک کرده و کاری کند که آن‌ها به علوم مختلف علاقه‌مند شوند.
اما در هرصورت والدین باید در یادگیری کودکان درگیر شوند. والدین و مربیان نباید اسباب‌بازی را با کودک تنها بگذارند و فکر کنند که یادگیری به صورت خودجوش و تکی برای او اتفاق می‌افتد. در واقع نقش بزرگ‌سالان در یادگیری و محیط بازی بسیار مهم است.
شما به عنوان پدرومادر نمی‌توانید کودک‌تان را در اتاقی با تعداد زیادی از اسباب‌بازی آموزشی تنها بگذارید و انتظار این را داشته باشید که از او یک نابغه ساخته شود. این مسئله‌ی مهمی‌ست که والدین بدانند کودکشان برای بازی نیاز به زمان دارد و درک این موضوع که تعامل با کودک در هنگام بازی کردن نه تنها فرصتی مهم برای ارتباط برقرار کردن با او در یک محیط درست است بلکه به عنوان یک کاتالیزور برای زودتر درک کردن جهان واقعی و ارتباط با دیگران عمل می‌کند. بعضی از والدین با این هدف که بچه‌ها بازی کنند و یاد بگیرند، برایشان اسباب‌بازی تهیه می‌کنند و در واقع سعی می‌کنند در این مواقع کودک را از خود دور نگه داشته که خودشان به کارهای روزمره و شخصی‌شان برسند، این ممکن است برای مواقع خاص و اسباب‌بازی‌های محدودی جواب بدهد، اما فرصت ارتباط گرفتن و تعامل با کودکشان را از آن‌ها می‌گیرد و در زمان‌های پی درپی هیچ چیز جدیدی به او اضافه نمی‌کند.
بازی کردن با بچه‌ها برای والدینی که یادگیری و آموزش کودکشان برایشان دغدغه است، مسئله‌ی مهمی‌ست. والدین درحین بازی کردن با کودک، ممکن است یک سری سوال بپرسند مثل: این چیه؟ چی‌کار می‌کنه؟ یا چه رنگیه؟ می‌تونی بهم نشون بدی؟ می‌تونی بهم بگی چندتاست؟ اگر الان ما این کارو کنیم، چه اتفاقی می‌افته؟ می‌تونی یه روش دیگه برای باز کردنش پیدا کنی؟ برای ساختنش چی؟ و …
چنین تعاملاتی نه تنها کودک را قادر می‌سازد که چیزها را شناسایی و مکان‌یابی کند، بلکه زمینه‌ای فراهم می‌کند برای این‌که در محیطی آرام و دوستانه؛ فکر کند، پیشنهاد دهد و آزمایش کند.
بنابراین والدین برای خریدن اسباب‌بازی باید کمی خلاق‌تر باشند و نحوه‌ی بازی کردن با آن، تعامل برای یادگیری کودکشان با آن اسباب‌بازی و جواب برای سوال‌های کودک را بدانند. توانایی اسباب‌بازی‌ها برای کمک به یادگیری بچه‌ها بیشتر در مورد نحوه‌ی استفاده از آن‌هاست تا خود اسباب‌بازی.
نویسنده: نیکولا یلند (Nicola Yelland)، استاد آموزش و پرورش در دانشگاه ویکتوریا
منبع: https://theconversation.com/
مترجم: میترا امجدی
دانش‌آموخته‌ی حقوق و همچنین ریاضیات کاربردی
وکیل دادگستری هستم، اما دغدغه‌ام تئاتر است. کارم را با بازی‌گری تئاتر آغاز کرده‌ام، اما تجربه‌ی کارگردانی نیز دارم. در سال‌های اخیر در حوزه‌ی تئاتر کودک و نیز صنعت اسباب‌بازی هم با گروهی از دوستانم فعالیت می‌کنم که طراحی اپلیکیشنی ویژه‌ی تئاتر کودک و نوجوان، و نیز پایگاه‌هایی برای معرفی جهان اسباب‌بازی به عموم والدین، از آن جمله بوده است.
سی و سه سال دارم و هم‌اینک دبیر تحریریه‌ی پایگاه خبری اسباب‌بازی‌ها و دبیر محتوایی اپلیکیشن “نماشک” هستم که به‌زودی رونمایی خواهد شد.
