ایجاد انگیزه
بعضی از کودکان ممکن است هنگام تحریکات حسی بیش از اندازه، میل خود را از دست داده و کاملا بی‌انگیزه شوند. در واقع این تحریکات اثرعکس روی آن‌ها بگذارد. در مقابل بعضی از کودکان نیز ممکن است اسباب‌بازی‌هایی را با خصوصیات متعدد حسی ترجیح دهند. سعی کنید از اسباب‌بازی‌هایی استفاده کنید که کودک بتواند از آن‌ها برای گرفتن، آویزان کردن خود، نگه داشتن و حرکت کردن استفاده و این‌که بتواند در چندین موقعیت مختلف با آن‌ها بازی و کشف‌های جدیدی را تجربه کند.
بازی‌های عملکردی و خلاق چیست؟
در مرحله‌ی بازی‌های عملکردی، کودک در درک چگونگی استفاده از یک اسباب‌بازی پیشرفت می‌کند. از بازی‌های عملکردی به
کوبیدن اسباب‌بازی‌ها به یکدیگر و یا ضربه زدن روی یک سطح برای ایجاد سروصدا، ضربه زدن به بلوک‌های اسباب‌بازی، فشار دادن دکمه‌های تلفن اسباب‌بازی و کشیدن انگشت بر روی صفحه‌ی نمایش وسیله‌هایی مثل تبلت می‌توان اشاره کرد. در این بازی‌ها کودک شروع به درک روابط علت و معلولی از پاسخ‌هایی که در این اقدامات می‌گیرد، می‌کند. او از واکنش‌های اسباب‌بازی‌ها لذت می‌برد. بعضی از اسباب‌بازی‌های الکترونیکی که با لمس یا صدا برای روشن شدن و پاسخ‌های متعدد مثل (چراغ، لرزش، صدا وغیره) کار می‌کند، بسیار مفیدند. کودک به آرامی شروع به استفاده از این اسباب‌بازی‌ها برای کشف و چگونگی کار کردن با آن، می‌کند. او در این مرحله سعی می‌کند از اسباب‌بازی‌ها استفاده کند، مثل فشار دادن کلیدها بر روی صفحه کلید، سپس از ابزارها برای کار کردن با آن اسباب‌بازی استفاده می‌کند. مثل: استفاده از چکش برای کوبیدن روی چیزی، استفاده از چنگک برای ماسه، استفاده از حباب‌ساز برای درست کردن حباب، درست کردن تونل.
سازماندهی، مرتب کردن و ساختن
در این مرحله کودک استفاده از اشیا، هماهنگی، حل مسئله و خلاقیت را شروع می‌کند. ابتدا از اشیا به روش‌های ساده و سپس پیچیده‌تر استفاده می‌کند. راه‌هایی که کودکان استفاده از انواع مختلف اشیا را تجربه می‌کنند:
جورچین ها: مرتب‌سازی، اشکال متضاد و اندازه‌های مختلف از خصوصیات بارز این اسباب‌بازی‌هاست.
اسباب‌بازی‌هایی برای ساختن: کودکان خردسال با قرار دادن وسایل در کنار یکدیگر ساخت‌و‌ساز را شروع می‌کنند.
بازی‌های نمایشی و مقدماتی
کودک معمولا از حرکاتی که قبلا دیده‌ و یا می‌بیند، تقلید کرده و می‌تواند از این دیده‌ها برای ساختن نقشی جدید استفاده کند. بودن در محیط‌هایی مثل مزارع، فرودگاه‌ها، آشپزخانه‌ها و بعضی از کارهای روزمره به او کمک می‌کند که این خلاقیت و نقش بازی کردن را تجربه کند. استفاده از وسایل واقعی مثل چرخ‌دستی، موادغذایی و آشپزخانه، بازی‌های آبی، وسایل نقلیه، اتومبیل، جاروها و ابزارهایی که به موضوع خلاقیت و خیال‌پردازی کودک مربوطند، می‌توانند به تقویت قوه‌ی تخیلش کمک کنند.
این مرحله از بازی‌ها به او کمک می‌کند تا زندگی کردن را تجربه کند، حس استقلال‌طلبی‌اش تقویت شود و بتواند بر بعضی حس‌های خود کنترل داشته باشد. هرچقدر کودک در این مرحله پیش برود، قوه‌ی تخیلش قوی‌تر می‌شود و مفاهیم انتزاعی را به خوبی درک می‌کند. مثلا در خیال و تصورات او، یک گیره تبدیل به یک بطری شده و یا یک جعبه تبدیل به یک ماشین می‌شود. در این وضعیت او شروع به خلق موقعیت‌های تخیلی می‌کند مثلا اتومبیلش را به پمپ بنزین می‌برد. به دوست خیالی و یا عروسک بیمارش دارو می‌دهد. کتابی را از کتاب‌خانه قرض می‌گیرد. به این طریق رفتارهای اجتماعی کودک با این تجربه‌ها شکل می‌گیرد.

منبع: https://www.nfb.org/
نویسنده: لین سوانسون (Lynn Swanson)
مترجم: میترا امجدی

میترا امجدی

دانش‌آموخته‌ی حقوق و همچنین ریاضیات کاربردی
وکیل دادگستری هستم، اما دغدغه‌ام تئاتر است. کارم را با بازی‌گری تئاتر آغاز کرده‌ام، اما تجربه‌ی کارگردانی نیز دارم. در سال‌های اخیر در حوزه‌ی تئاتر کودک و نیز صنعت اسباب‌بازی هم با گروهی از دوستانم فعالیت می‌کنم که طراحی اپلیکیشنی ویژه‌ی تئاتر کودک و نوجوان، و نیز پایگاه‌هایی برای معرفی جهان اسباب‌بازی به عموم والدین، از آن جمله بوده است.
سی و سه سال دارم و هم‌اینک دبیر تحریریه‌ی پایگاه خبری اسباب‌بازی‌ها و دبیر محتوایی اپلیکیشن “نماشک” هستم که به‌زودی رونمایی خواهد شد.