سمیرا راهی
صنعت اسباب‌بازی می‌تواند یکی از پایه‌های محکم تولید و رونق کسب و کار داخلی باشد، اهمیت آموزش و فراهم کردن زیرساخت‌های آن به قدری مهم است که بسیاری از کشورها از جمله چین را برای گسترش ارزآوری و گرفتن بازارهای جهانی به سمت این صنعت پول‌ساز هدایت کرده است.
درباره‌ی وضعیت این صنعت در ایران و نقش آن در تولیدات داخلی با «محمدحسین فرجو»، دبیر پیشین شورای نظارت بر اسباب‌بازی‌ کشور صحبت کرده‌ایم.
***

با توجه به حضور شما در مدیریت صنعت اسباب‌بازی‌ کشور، تاثیر اسباب‌بازی در رونق تولید داخلی و کسب و کار چه‌قدر می‌تواند موثر باشد؟
– اسباب‌بازی در جهان یکی از پول‌سازترین صنعت‌های دنیاست اما در کشور ما این صنعت به شکل جهانی و واقعی خود وجود ندارد چون زیرساخت‌های آن هنوز به معنای واقعی در ایران شکل نگرفته است که دست به دست هم بدهند و شرایط لازم را برای ایجاد صنعت اسباب‌بازی فراهم کنند. البته در سال‌های اخیر گام‌هایی برای محدودیت واردات اسباب‌بازی برداشته شده و این موضوع باعث شده تولیدکننده‌ی داخلی ما به فکر تولید و طراحی و افزایش تیراژ خود بیفتد و یا این‌که دیگرانی که در این عرصه حضور نداشتند علاقه‌مند به این کار شده‌اند تا نیاز بازار و نیاز کودکان و نوجوانان را برطرف کنند. اما وقتی به تولیدات داخلی در مقایسه با تولیدات خارجی به خصوص چین نگاه می‏کنیم متوجه می‌شویم درآمد حاصل از فروش اسباب‌بازی در این کشور از درآمد حاصل از فروش نفت در کشور ما بیشتر است.
اگر تحقیقی در مورد تولید سبک و دسته‌بندی اسباب‌بازی در ایران داشته باشیم متوجه خواهیم شد که بخشی از آن متعلق به بازی‌های رومیزی، فکری و بازی‌های دارای کارت است. اسباب‌بازی‌های پلاستیک هم هستند و عروسک‌های پارچه ای و کاموایی هم، ولی از نظر مکانیزمی که اسباب‌بازی‌های دارای حرکت، صدا و نور هستند و تحرک دارند یا حتی ارتباطی با نرم‌افزارهای رایانه ای دارند ما خیلی فاصله داریم.

مثالی هم در این زمینه دارید؟
– بله. ما تولیدکننده‌ای در ایران نداریم که اسباب‌بازی‌ای تولید کرده باشد که سیستم رادیوکنترل داشته باشد. برای مثال ماشین کنترلی، هواپیما، هلی‌کوپترها و یا انواع و اقسام اسباب‌بازی‌هایی که از راه دور کنترل شوند و پرواز کنند را به دلیل مکانیزم پیچیده و هزینه‌بری که دارد در ایران تولید نمی‌کنند.
یکی دیگر از علت‌هایی که تولیدکنندگان دست به عصا راه می‌روند میزان سرمایه‌گذاری برای تولید و تیراژ پایین آن‌ها است. گاهی میزان تولید یک محصول ما در کشورهای اروپایی و چین حتی به اندازه‌ی پیش‌تولید آن‌ها برای چک کیفیت هم نیست. تولیدکننده‌ی ما ممکن است گاهی از یک محصول فقط ۵۰۰۰ عدد تولید کند، درصورتی‌که در کشورهای دیگر این عدد میلیونی است. در ایران هر اسباب‌بازی‌ای که قرار است تولید شود اولین هزینه‌ی آن مربوط به هزینه‌های مواد اولیه و قالب آن است که گاهی از ۲۰۰ میلیون تا ۵۰۰ میلیون متغیرر و این برای تولیدکننده‏ها بسیار سنگین است.
با وجود همه‌ی مشکلات و با توجه به تلاش تولیدکنندگان و طراحان، افق تولید اسباب‌بازی رو به رشد و تعالی است و امیدواریم که رشته‌ی تولید اسباب‌بازی که ۱۲سال پیش مجوز آن از وزارت علوم گرفته شد ولی کلاس‌های آن تشکیل نشد، بالاخره راه بیفتد و ما بتوانیم به صورت آکادمیک و علمی، بازار کاری را برای علاقه‌مندان به این حوزه و رشته فراهم کنیم و با تربیت نیروی انسانی این خلا را در این زمینه پر کنیم.

نکاتی را که برشمردید، تقریبا رسا بود. اما در یک نگاه کلی، در حال حاضر صنعت اسباب‌بازی ما در چه وضعیتی قرار دارد؟ نقاط ضعف و قوت آن چیست؟
– ما تقریبا در اول راه وارد شدن به دنیای اسباب‏بازی هستم و نیازمند تربیت نیروی انسانی در همه سطوح هستیم و باید آموزش علمی و تکنیکی ببینیم. همچنین تلاش برای پیشرفت و ترقی در آن بسیار زیاد است و این جای امیدواری دارد که بتوانیم با یک تلاش جمعی به یک جایگاه قابل قبول در این زمینه برسیم.
ما در ایران در حال حاضر یک بخش‌هایی از تولیدمان به تولیدات خارجی نزدیک شده، به صورتی که می‌تواند صادر شود و حتی ارزآوری کند و یک بخش‌هایی هنوز در حال آزمون و خطاست که نیازمند بهتر شدن است. نکته‌ی مثبت دیگر این است که با وجود بستر فضای مجازی، افرادی با داشتن یک کارگاه خانگی توانسته‌اند عروسک‌های مختلفی را با متریال پارچه و چوب و مواد قابل بازیافت درست کنند تا هم برای خودشان کسب درآمد کنند و هم چهره‌های جدید و خلاقی در زمینه‌ی اسباب‌بازی معرفی کنند که این یکی دیگر از نقاط مثبت تولید اسباب‌بازی است.
یکی دیگر از مهم‌ترین و ظریف‌ترین نکات این است که صنعت اسباب‌بازی به قدری گسترده و بزرگ است که وقتی یک سرگرمی قرار است تولید شود افراد متنوع از نظر کاری در آن دخیل خواهند شد و با هر یک اسباب‌بازی جدید می‌توانیم در زمینه‌های مختلف ایجاد کارآفرینی کنیم و این یکی از نقاط قوت در دنیای اسباب‌بازی است. همین‌طور نیاز خانواده‌ها و کودکان و نوجوانان به وسایل بازی با کیفیت مناسب و قیمت مناسب، باعث می‌شود که افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند برای قرار گرفتن در بازار رقابتی تلاش بیشتری کنند.

Admin